Shirkado badan maaha danta shicibka by Amir Bidde

Musuqa dawladda  Somaliland ee xukuumadihii kala duwanaa Cigaal dabadii aad u soo shaac baxay, waxa door wayn kaga jira ood odhan karto mararka qaarkoodna iyagaa sabab u ah: Shirkadaha madaxa bannaan. Waxa la yidhaa gayiga Soomaaliyeed oo dhan wuxuu eeday siyaasi tuuga iyo ganacsade  iimaan la’.

Labadaa kooxood ayaa shicibka u heshiiyey. Inay wada shaqayn fiican iyo is naas nuujin xaaraan ahi ka dhexayso waxaa kaaga markhaati ahba in maamulayaasha ama maareeyayaasha shirkadaha madaxa bannaan laga soo cugto wasiirada ugu muhiimsan ee taabanaya ilaha dhaqaalaha iyo horumarka dalka.

Waxaan ogayn dawladdii hore ee kulmiye in laga dhigay wasiirka wasiirada uugu muhiimsan mudane Xirsi oo ahaa maareeye shirkadda Dahabshiil. Arrintani waxay keentay in Dahabshiil iyo Telesom kooto loogu xidho shaqada baananka ganacsiga iyo waliba maamulka sarrifka lacagta adag. Oo iyagu maanta yeedhiyaan qiimaha shilinka Somaliland. Cid wal oo dhaqaalaha iyo habka suuqa lacagtu u shaqeeyo wax ka taqaan way ogtahay in Baanka dhexe magac u yaal kaliya yahay.

Waxaa doorraad dacwad saxaafadda marinaayay nin u hadlaayay shirkadda yar ee “local” ka ah ee INDHO-BIRTA la yidhaa. Wuxuu sheegay in laga horjoogsaday shaqadoodii laydh gelinta Hargaysa. Iyadoo loo sad burinayo shirkadda wayn ee la yidhaa SomPower. (Waa shirkad Soomaaliya laga leeyahay laakiin Somaliland magaalo walba reeraha ugu muhiimsan waxa laga siiyaa “shares” waa tabtay ku najaxday Telesom). Mulkiilayaasha ugu waawayn waxa ka mid ah ra’iisal wasaaraha Somalia, iyada iyo shirkadda kale ee gaaska dhulka ee dabiiciga ah ka ganacsata ee la yidhaa  SOMGAS. Oo suuqa Somaliland ku haysata kooto soo dejinta iyo ganacsiga gaaska.

Wuxuu ku dacwoonayay  Indhobirtu in uu wasiirka Macdantu  maareeye sare ka ahaa SomPower sidaa awgeed intuu shaadhka dawladda u soo xidhay uu rabo inuu awoodda laydhka kooto ugu xidho shirkadda uu wax ku leeyahay ee SomPower. Oo shaqaalihii Indhobirtana waliba wasiirku jeelka ku guray. Cajiib! Waxa laga dhintay maamulka maxkamadaha iyo caddaaladda. Kanna ii xidha oo ii haya ayuu xaalku marayaa.

Ta wasiirku ku kacay waa xaq darro iyo dulmi la iskaga dambayn doono (xisaabtankii Alle), laakiin waxa caddaatay in shicibka Somaliland ayna wax dan ihi ugu jirinba shirkado badan. Waayo waxay ka heshiiyaan shirkaduhu qiimaha ay shicibka ka qaadayaan. Heshiis adduunyada horumarka jecel ka mamnuuc ah. Mar haddaan isku eri jirin, maxay faaiido leeyihiin shirkado badani. Waxba kuma kala duwana xagga tayada, ama adeegga (service) ama qiimaha. Waa shirkad kaliya uun laakiin magacdaa ku kala duwan. Markaa dee tii musuq ku dheeraysa ee madaxda iibsata uum baa dalka qabsan, shicibkuna u ooyi maayo ee Indho-biroolow waxba ha na beerlaxawsan!

Wa Billahi Tawfiiq,

A. Amir Bidde